19 fevral 2024-cü il tarixdə dərc edilib
BİRİNCİ BÖLMƏ
Ərizənin nömrəsi: 53205/17
Əziz ORUCOV Azərbaycana qarşı
19 iyul 2017-ci il tarixdə təqdim edilib
1 fevral 2024-cü il tarixdə hökumətlə kommunikasiya edilməyə başlanılıb
MƏHKƏMƏ İŞİNİN MÖVZUSU
Bu məhkəmə işi journalist olan ərizəçiyə qarşı cinayət işinin başlanması, habelə, onun məhkəməyəqədər həbs edilməsi ilə bağlıdır.
Ərizəçi jurnalist, “Kanal 13” internet telekanalının direktoru və Qafqaz Media Tədqiqatları Mərkəzi adlı qeyri-hökumət təşkilatının həmtəsisçisidir.
2 may 2017-ci il tarixdə ərizəçi işinə gedərkən saxlanılıb, polis idarəsinə, sonra isə Nəsimi Rayon Məhkəməsinə aparılıb. O, xuliqanlıqda ittiham edilib və İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 535.1-ci maddəsi ilə təqsirli bilinərək otuz sutka müddətinə inzibati həbs olunub. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiya məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxlayıb.
2017-ci il iyunun 1-də, 30 sutkalıq inzibati həbsin müddətinin bitməsinə bir neçə saat qalmış ərizəçi Baş Prokurorluğun Ağır Cinayətlərə Dair İşlər üzrə İstintaq İdarəsinə aparılıb. O, Cinayət Məcəlləsinin 192.2.2-ci (qanunsuz sahibkarlıq və külli miqdarda gəlir əldə etmə) və 308.2-ci (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə) maddələri ilə ittiham olunub.
Həmin gün Nəsimi Rayon Məhkəməsi ərizəçi barəsində məhkəməyə qədər, 17 sentyabr 2017-ci il tarixinədək həbs qətimkan tədbiri seçib. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiya məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxlayıb. Sonradan, 2017-ci ilin avqustunda ərizəçinin həbs qətimkan tədbirinin müddəti 17 dekabr 2017-ci ilə qədər uzadılıb. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiya məhkəməsinin həbs qətimkan tədbirinin uzadılması barədə qərarını qüvvədə saxlayıb. Apellyasiya məhkəməsindəki dinləmələr zamanı ərizəçi məhkəmə zalında metal qəfəsdə saxlanılıb.
Bundan əlavə, 2017-ci ilin iyun ayında ərizəçi Nəsimi Rayon Məhkəməsindən onun girov müqabilində azadlığa buraxılması və ya alternativ olaraq ev dustaqlığına buraxılması barədə vəsatət qaldırıb, həmin vəsatət rədd edilib. Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiya məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxlayıb.
3 iyun 2017-ci il tarixdə ərizəçinin evində və Kanal 13-ün ofisində axtarış və götürmə aparılıb.
Ərizəçi Konvensiyanın 3-cü və 5.4-cü maddələrinə əsasən şikayət edir ki, onun barəsində həbs-qətimkan tədbiri seçilərkən apellyasiya instansiyası məhkəməsinin iclasları zamanı metal qəfəsdə saxlandığına görə o, ləyaqəti alçaldan rəftara məruz qalıb və həmin dinləmələr zamanı vəkili onunla ünsiyyət qura bilməyib.
Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci və 4-cü bəndlərinə və 6-cı maddəsinin 1-ci və 3-cü bəndlərinə əsaslanaraq, ərizəçi şikayət edir ki, iddia edilən xuliqanlıqla bağlı inzibati xəta haqqında iş üzrə icraat zamanı ədalətli məhkəmə təminatları pozulub.
Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci, 3-cü və 4-cü bəndlərinə, 10, 11 və 18-ci maddələrinə əsaslanan ərizəçi xüsusilə şikayət edib ki, onun cinayət törətməsinə dair əsaslı şübhələr olmayıb və ona qarşı uydurma icraat aparılıb, bu icraatlar Qafqaz Media Araşdırmalar Mərkəzinin həmtəsisçisi statusu və jurnalist fəaliyyəti ilə bağlı və Kanal 13-ün fəaliyyətinə son qoymaq məqsədi daşıyıb; barəsində həbs-qətimkan tədbirinin davam etdirilməsi üçün yetərli və müvafiq səbəblər olmayıb; və daxili məhkəmələr onun müvafiq arqumentlərinə (xüsusən də əsaslı şübhənin olmaması ilə bağlı iddialarına) məhəl qoymayıb.
Ərizəçi həmçinin, onun evində aparılan axtarış müvafiq daxili qanunvericiliyə və Konvensiyanın 8-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hüquqlarına (şəxsi və ailə həyatı, ev və yazışma hüququ) zidd olub.
TƏRƏFLƏRƏ SUALLAR
1. Ərizəçi məhkəmə zalında metal qəfəsdə saxlanmaqla Konvensiyanın 3-cü maddəsinin pozuntusuna yol verilibmi (bax, digərləri ilə yanaşı, Svinarenko və Slyadnev Rusiyaya qarşı [GC], № 32541/ 08 və 43441/08, §§ 113-39, AİHM 2014 (çıxarışlar) və Natiq Cəfərov Azərbaycana qarşı, № 64581/16, §§ 37-40, 7 noyabr 2019-cu il)?
2. Ərizəçi Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 1-ci bəndi pozulmaqla azadlıqdan məhrum edilibmi? Xüsusilə, ərizəçinin həbsdə saxlanması əsaslı olması və əsaslı şübhəyə söykənməsi baxımından 5-ci maddənin 1 (c) bəndinə uyğun olubmu (bax: bir çox digərləri arasında, İbrahimov və Məmmədov Azərbaycana qarşı, № 63571/16 və digər 5, §§ 113-30, 13 fevral 2020-ci il və Rəsul Cəfərov Azərbaycana qarşı, № 69981/14, § 114-34, 17 mart 2016-cı il)?
3. Yerli məhkəmələr Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndinin işığında ərizəçinin həbsinin davam etdirilməsinə qərar verərkən yetərli və uyğun səbəblər göstəriblərmi (bax, bir çox digərləri arasında, Allahverdiyev Azərbaycana qarşı, № 49192/08, §§ 51). -63, 6 mart 2014-cü il, və Məmmədov və başqaları Azərbaycana qarşı, № 35432/07, §§ 95-100, 21 fevral 2019-cu il)?
4. Ərizəçinin sərəncamında Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 4-cü bəndinin tələb etdiyi kimi, məhkəməyəqədər həbsinin qanuniliyinə etiraz edə bilməsi üçün effektiv prosedurlar var idimi? Ərizəçinin həbsinin qanuniliyinə etiraz etmək istədiyi prosedur həmin müddəaya uyğundurmu?
5. İnzibati xəta haqqında iş üzrə icraatla bağlı – ərizəçi Konvensiyanın 6-cı maddəsinin 1-ci bəndinə uyğun olaraq ona qarşı irəli sürülən ittihamların incələnməsi zamanı ədalətli dinləmələrə malik olubmu (bax, bir çox digərlərinin arasında, Qafqaz Məmmədov Azərbaycana qarşı, № 60259/11, §§ 74-96, 15 oktyabr 2015-ci il, və Hüseynli və başqaları Azərbaycana qarşı, № 67360/11 və digər 2, §§ 110-35, 11 fevral 2016-cı il)? Xüsusilə, ərizəçinin əsaslandırılmış qərar əldə etmək hüququna və tərəflərin bərabərliyi prinsipinə hörmət edilibmi?
6. Ərizəçinin şəxsi və ailə həyatına, evinə və ya yazışmalarına hörmət hüququ, Konvensiyanın 8-ci maddəsinə zidd olaraq onun evində aparılan axtarış tədbiri kontekstində pozulubmu (bax, bir çox digərlərinin arasında, Əvəz Zeynalov Azərbaycana qarşı, № 37816/12 və 25260/14, §§ 78-92, 22 aprel 2021-ci il)?
7. Konvensiyanın 5 və 10-cu maddələri üzrə dövlətin ərizəçiyə tətbiq etdiyi məhdudiyyətlər Konvensiyanın 18-ci maddəsinə zidd olaraq həmin müddəalarda nəzərdə tutulanlardan fərqli məqsədlər üçünmü tətbiq edilib?
Tərəflərdən cavablarını və təqdimatlarını təsdiq edən sənədli sübutları, o cümlədən, məhkəmə iclaslarının protokollarının surətlərini, ərizəçinin apellyasiya şikayətlərini və vəsatətlərini təqdim etmələri xahiş olunur.