YENİ © tərcümə – aihmaz.org – YÜKLƏ Rövşən Hacıyev Azərbaycana qarşı
BEŞİNCİ BÖLMƏ
RÖVŞƏN HACIYEV AZƏRBAYCANA QARŞI
(Ərizələr №. 19925/12 və 47532/13)
QƏRAR
Maddə 10
• Məlumat almaq və yaymaq azadlığı
• Jurnalistin keçmiş hərbi radiolokasiya stansiyasının ətraf mühitə və sağlamlığa təsiri ilə bağlı ictimai maraq kəsb edən məlumatı əldə etməsi tələbindən imtina edilib
• Prosesual tələblərinin nəzərə alınmaması və məlumatın əldə edilməsindən imtina ilə bağlı əsasların göstərilməməsi
• Müvafiq daxili qanunvericiliyin açıq-aşkar əsassız şərhi və tətbiqi
STRASBURQ
9 dekabr 2021
Bu qərar Konvensiyanın 44-cü maddəsinin 2-ci bəndində göstərilən hallar əsasında qəti qüvvəyə minəcək. Qərara redaktə xarakterli dəyişikliklər edilə bilər.
Rövşən Hacıyev Azərbaycana qarşı məhkəmə işində,
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (Beşinci Bölmə) tərkibi:
Síofra O’Leary, Prezident,
Mārtiņš Mits,
Stéphanie Mourou-Vikström,
Lətif Hüseynov,
Jovan Ilievski,
Ivana Jelić,
Arnfinn Bårdsen, hakimlər,
və Victor Soloveytchik, iclas katibi,
Məhkəmə işi 5 mart 2012-cu il və 10 yanvar 2013-cü ildə Azərbaycan vətəndaşı, Rövşən Bahadur oğlu Hacıyevin (“ərizəçi”) İnsan Hüquqları və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasının (“Konvensiya”) 34-cü maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasını məhkəməyə verdiyi ərizələr (№ 19925/12 və 47532/13) nəticəsində başlayıb. Məhkəmə, tərəflərin müşahidələrinə baxdıqdan sonra, 16 noyabr 2021-ci ildə aşağıdakı qərar eyni tarixdə elan edir:
GİRİŞ
1. Ərizəçi tərəfindən verilmiş bu ərizələr Konvensiyanın 6 və 10-cu maddələrinə əsasən müvafiq dövlət orqanlarından tələb etdiyi məlumatlara çıxışın rədd edilməsinə və bununla bağlı başlanmış daxili məhkəmə icraatının ədalətli olmaması ilə bağlıdır
FAKTLAR
2. Ərizəçi 1961-ci ildə anadan olub və Bakı şəhərində yaşayır. Onun təmsilçiləri Strasburqda yaşayan vəkil R.Hacılı və Bakıda fəaliyyət göstərən vəkil Z.Sadıqovadır.
3. Hökümətin təmsilçisi cənab Ç.Əsgərovdur
4. Tərəflərin təqdim etdiyi işin faktları aşağıdakı kimi ümumiləşdirilə bilər.
I. MÜVAFİQ MƏLUMATLAR
5. Ərizəçi həm jurnalist, həm də “Azadlıq” qəzetinin redaktoru olub.
6. 1985-ci ildə fəaliyyətə başlayan Qəbələ hərbi radiolokasiya stansiyası (RLS) Azərbaycanın Qəbələ rayonunda yerləşirdi. Sovet ordusuna məxsus olan RLS erkən xəbərdarlıq ötürən radiolokasiya sistemi idi. Təqribən 6000 km məsafəyə qədər radiusa malik olan radiolokasiya stansiyası Hind okeanına qədər uzaqlıqdan raket buraxılışlarını aşkar etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra stansiya Azərbaycanın mülkiyyətinə keçdi, lakin 2012-ci ilə qədər icarə müqaviləsi əsasında Rusiya tərəfinə istismara verildi. 2012-ci ildə – indiki işdə təsvir edilən hadisələrdən sonra – stansiya bağlandı və bütün avadanlıqlar Rusiyaya daşındı.
7. Azərbaycan Prezidentinin 26 fevral 2001-ci il tarixli sərəncamı ilə stansiyanın ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsi məqsədi ilə Azərbaycan-Rusiya birgə komissiyasının (“Komissiya”) Azərbaycan tərəfinin tərkibi təyin edildi. Səhiyyə naziri həmin Komissiyanın sədri təyin edildi. Prezidentin 20 iyun 2003-cü il tarixli sərəncamı ilə stansiyanın fəaliyyəti ilə əlaqədar əhalinin sağlamlığının və ətraf mühitin monitorinqi üzrə birgə komissiyanın Azərbaycan tərəfinin tərkibi təyin edildi. Səhiyyə Naziri həmin komissiyanın sədrliyində qalsa da, 26 fevral 2001-ci il tarixli sərəncamla yaradılmış komissiyanın yerdə qalan tərkibi indikindən fərqli idi.
8. Ərizəçinin sözlərinə görə, müstəqil araşdırmalar göstərib ki, stansiya Qəbələ və ətraf rayonlarda ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olub.
II. ƏRİZƏ NÖM. 19925/12
9. 27 iyul 2010-cu ildə ərizəçi öz adından Səhiyyə Nazirliyinə məktub yazaraq, “Azadlıq” qəzetinin redaktoru olduğunu və “İnformasiya əldə etmək haqqında” 30 sentyabr 2005-ci il tarixli Qanuna istinad edərək aşağıdakı “məlumat və sənədləri” tələb etdi:
“- Qəbələ RLS-in ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsi məqsədilə yaradılan Dövlət Komissiyası hələ də fəaliyyət göstərirmi?
– Bu günə kimi yaradılmış müvafiq Dövlət komissiyaları tərəfindən hansı hesabatlar tərtib edilib və dərc olunub? (bu hesabatların surətlərini bizə təqdim etməyinizi xahiş edirik).”
10. Ərizəçi həmçinin qeyd etdi ki, sorğuda tələb edilən məlumatlar Qəbələ RLS-in ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsiri ilə bağlı məsələlərin təhlili və müzakirəsi üçün lazım idi.
11. Sorğuya cavab olaraq Səhiyyə Nazirliyi 6 avqust 2010-cu il tarixli məktubda bildirdi ki, Prezidentin 26 fevral 2001-ci il tarixli sərəncamına əsasən Komissiya tərəfindən hazırlanmış hesabat Nazirlər Kabinetinə göndərilib.
12. Tələb olunan məlumatın ona təqdim edilmədiyini və Səhiyyə Nazirliyinin cavabının “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun tələblərinə zidd olduğunu nəzərə alaraq, ərizəçi Nəsimi Rayon Məhkəməsinə müraciət etdi. O, hesabatın surətinin ona təqdim edilməsi üçün Səhiyyə Nazirliyinin üzərinə öhdəlik qoyulmasını məhkəmədən xahiş etdi.
13. Səhiyyə Nazirliyinin nümayəndəsi məhkəmə qarşısında çıxışında qeyd etdi ki, ərizəçi sorğu verdiyi vaxt hesabat artıq onlarda deyildi və əlavə olaraq bildirdi ki, ərizəçinin sorğusuna hərtərəfli cavab verib.
14. 3 fevral 2011-ci il tarixli qərarı ilə Nəsimi Rayon Məhkəməsi ərizəçinin iddiasını təmin etmədi. Məhkəmə, digər məsələlərlə yanaşı, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 27-ci maddəsinə istinad edərək qeyd edib ki, “soruğu verildiyi vaxt Səhiyyə Nazirliyi artıq həmin hesabata sahib deyildi”. Məhkəmə müəyyən edib ki, “bu fakt barədə ərizəçi məlumatlandırıldığı” və “digər suallarına cavab verildiyi” üçün “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun tələblərinə tam əməl edilib.
15. Ərizəçinin apellyasiya şikayətindən sonra 2 may 2011-ci ildə Bakı Apellyasiya Məhkəməsi qərarında birinci instansiya məhkəməsinin əsaslandırmasını təkrarlamaqla, birinci instansiya məhkəməsinin qərarı qüvvədə saxladı. Əlavə olaraq, Apellyasiya Məhkəməsi, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 17.2-ci maddəsinə istinad edərək, qeyd edib ki, sorğu ilə tələb edilən informasiyaya malik olmasa da, Səhiyyə Nazirliyi hesabatın Nazirlər Kabinetinə təqdim edildiyi barədə ərizəçiyə məlumat verməklə, sözügedən informasiyanın tapılmasında ona köməklik göstərib.
16. Ərizəçinin Ali Məhkəməyə şikayətindən sonra, 5 sentyabr 2011-ci ildə Ali Məhkəmə aşağı instansiya məhkəmələrinin qərarlarını qüvvədə saxladı və mahiyyətcə onların əsaslandırmalarını təkrarladı.
III. ƏRİZƏ NÖM. 47532/13
17. Bu arada, 6 dekabr 2010-cu ildə ərizəçi Nazirlər Kabinetinə məktub yazaraq, Səhiyyə Nazirliyinə təqdim etdiyi kimi özü barədə və sorğunun məqsədi ilə bağlı eyni məlumatları qeyd etdi və Prezidentin 26 fevral 2001-ci il tarixli sərəncamına əsasən Komissiya tərəfindən hazırlanmış hesabatın surətinin ona təqdim olunmasını xahiş etdi.
18. Nazirlər Kabineti ərizəçinin müraciətini qəbul edib, lakin cavab verməyib.
19. 2011-ci ilin fevralında ərizəçi Nazirlər Kabinetinə qarşı 1 saylı Bakı İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinə iddia qaldıraraq bildirdi ki, Nazirlər Kabinetinin onun soruğusuna cavab verməməsi “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunu və Konvensiyanın 10-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş hüquqlarını pozur. O, məhkəmədən xahiş etdi ki, Nazirlər Kabinetinə “informasiya sorğusunu qanunvericiliyə uyğun olaraq icra etmək” ilə bağlı göstəriş versin.
20. Məlum olur ki, birinci instansiya məhkəməsində iş davam edərkən, 2011-ci ilin aprel ayında ərizəçi eyni sorğularla Nazirlər Kabinetinə dəfələrlə müraciət etsə də (bu ərizənin surəti faylda yoxdur), yenə də cavab almayıb.
21. Nə birinci instansiya məhkəməsindəki iclaslaara, nə də yuxarı instansiya məhkəmələrindəki iclaslara Nazirlər Kabineti tərəfindən heç bir nümayəndə göndərilməyib, yazılı vəsatətlər verilməyib.
22. 23 dekabr 2011-ci ildə 1 saylı Bakı İnzibati İqtisad Məhkəməsi aşağıdakı əsaslarla ərizəçinin iddiasını rədd etdi::
“Məhkəmə qeyd edir ki, “İnformasiya əldə etmək haqqında” qanunun 29.1-ci maddəsində informasiya sahibinin xüsusi məqsədlə yaradılmış komissiyaların hesabatlarını açıqlamaq öhdəliyi nəzərdə tutulmur.
Buna görə də, məhkəmə hesab edir ki, [ərizəçinin] iddiası… əsaslı sayıla bilməz”.
23. Ərizəçi birinci instansiya məhkəməsinin “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinin şərhinin düzgün olmadığını əsas gətirərək apellyasiya şikayəti verib. O, bildirib ki, bu müddəa “informasiya sahiblərinin” informasiyanı açıqlamağa dair öhdəliklərinin əhatə dairəsini məhdudlaşdırmır. Sadəcə olaraq, həmin infromasiya növləri ilə bağlı insanlardan gələ biləcək informasiya sorğularının sayını azaltmaq üçün “informasiya sahibləri” tərəfindən öz istəyi ilə ictimaiyyətə açıqlanmalı olan məlumat növlərinin siyahısını nəzərdə tutur. Həmin müddəada qeyd olunmayan hər hansı informasiya, ona giriş qanuni olaraq məhdudlaşdırılmadıqda, informasiya sorğusu əsasında açıqlanmalıdır. Ərizəçi iddia etdi ki, Nazirlər Kabinetindən tələb olunan hesabat “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanuna uyğun olaraq məhdudlaşdırılmış informasiya deyildi və ona görə də, jurnalist kimi peşəkar səbəblərə görə informasiya almaq və yaymaq hüququndan istifadə etmək üçün və ictimai maraq kəsb edən informasiya kimi ona təqdim edilməli idi.
24. 15 mart 2012-ci ildə Bakı Apellyasiya Məhkəməsi birinci instansiya məhkəməsinin əsaslandırmasını təkrarlayaraq və onu qanuni hesab edərək birinci instansiyanın qərarını qüvvədə saxlayıb. Ərizəçinin növbəti şikayətindən sonra 11 iyul 2012-ci ildə Ali Məhkəmə eyni əsaslandırmanı təkrarlayaraq aşağı instansiya məhkəmələrinin qərarlarını qüvvədə saxlayıb.
MÜVAFİQ QANUNVERİCİLİK ÇƏRÇİVƏSİ
25. Aşağıda informasiya əldə etmək haqqında qanunun həmin vaxt qüvvədə olan müvafiq müddəalarının xülasəsi verilib.
26. Maddə 3: Prinsiplər
“… 3.0.5. informasiya sahibi – informasiya əldə etmək hüququnu təmin etmək üçün bu Qanunun 9-cu maddəsi ilə müəyyənləşdirilən dövlət orqanları, bələdiyyələr, mülkiyyət növündən asılı olmayaraq yaradılmış hüquqi şəxslər və fiziki şəxslər;
3.0.6. informasiya sorğusu – informasiya əldə etmək üçün yazılı və ya şifahi müraciət;
3.0.7. informasiya sorğusu verən (bundan sonra – sorğucu) informasiya əldə etmək üçün yazılı və ya şifahi şəkildə müraciət edən hüquqi və ya fiziki şəxs;
3.0.8. informasiyanın açıqlanması – informasiyanın sorğu verilmədən kütləvi informasiya vasitələrində, rəsmi nəşrlərdə, sorğu və ya məlumat kitabçalarında yayılması, İnternet informasiya ehtiyatlarında yerləşdirilməsi, brifinqlərdə, mətbuat relizlərində və ya konfranslarında elan edilməsi, rəsmi və ya kütləvi tədbirlərdə bildirilməsi.”
27. 9-cu maddəyə əsasən dövlət orqanları informasiya sahibləri sırasındadırlar.
28. 10-cu maddə informasiya sahiblərinin hamı üçün bərabər şərtlərlə pulsuz, maneəsiz informasiya əldə etmək hüququnu təmin etmək öhdəliyini nəzərdə tutur. İnformasiya sahibindən, informasiya sorğularına ən qısa müddətdə və sorğu verən şəxs üçün ən uyğun tərzdə cavab vermək (Maddə 10.4.1), qanunda nəzərdə tutulmuş qaydada ictimaiyyətə açıqlanması tələb olunan informasiyanı açıqlamaq (maddə 10.4.4), sorğu verən şəxsə informasiya əldə edilməsinə qoyulmuş məhdudiyyətlər barədə məlumat vermək, (Maddə 10.4.6), qanunla əldə edilməsi məhdudlaşdırılmış informasiyanı qorumaq (Maddə 10.4.7) tələb olunur.
29. 17.2-ci maddəyə əsasən, informasiya sorğusunun ünvanlandığı informasiya sahibi sorğu edilən informasiyaya malik olmadıqda, o, sorğu verən şəxsə sözügedən informasiyanın harada saxlanıldığını tapmaqda köməklik göstərməlidir.
30. Qanunun 20-ci maddəsinə əsasən, informasiya sahibinin müvafiq vəzifəli şəxsi informasiya sorğusuna baxaraq aşağıdakı üç qərardan birini qəbul etməli idi: sorğunun rədd edilməsi, sorğunun təmin edilməsi və ya sorğunun müvafiq informasiya sahibinə göndərilməsi.
31. Bununla bərabər informasiya sahibi aşağıdakı hallarda məlumat əldə etməkdən imtina edə bilər: sorğu əldə edilməsi qanunla məhdudlaşdırılan informasiyaya aid olduqda (21.1.1-ci maddə); informasiya sahibi sorğulanan informasiyaya malik olmadıqda və yaxud həmin informasiyanın sahibini müəyyənləşdirməkdə çətinlik çəkdikdə (maddə 21.1.2); sorğu edilən informasiyanın həcmi iri olduğundan sorğunun icrası informasiya sahibinin üzərinə qoyulmuş ictimai vəzifələrin yerinə yetirilməsinə ciddi maneə yaradırsa və ya əsassız böyük məsrəflərə səbəb olursa (maddə 21.2.3); sorğunun icrası informasiyanın sistemləşdirilməsini, təhlil edilməsini və ya sənədləşdirilməsini tələb edirsə (Maddə 21.2.5).
32. 21.3-cü maddəyə əsasən, informasiya sorğusunun təmin edilməsindən imtina barədə cavabAzərbaycan Respublikası qanunvericiliyinin müvafiq maddələri də göstərilməklə, aydın və əsaslandırılmış şəkildə tərtib edilməli, həmçinin burada sorğuçunun cavabdan məhkəməyə şikayət etmək hüququnun olduğu öz əksini tapmalıdır.
33. 23.1-ci maddəyə əsasən, əgər sorğu edilən informasiya informasiya sahibində yoxdursa, o, aidiyyəti informasiya sahibini müəyyənləşdirməli və informasiya sorğusunu ləngitmədən, lakin 5 iş günündən gec olmayaraq ona göndərməli, bu barədə sorğuçuya məlumat verməlidir.
34. 29.1-ci maddədə informasiya sahiblərinin “cəmiyyətin maraqlarını daha asan və daha operativ şəkildə təmin etmək, çoxsaylı informasiya sorğularını azaltmaq məqsədi ilə” ictimaiyyətə “açıqlamaq” məcburiyyətində olduqları informasiya növləri (yuxarıda 26-cı bənddə göstərilən 3.0.8-ci maddədə müəyyən edilmiş anlayışa baxın) sadalanır. Ümumilikdə otuz dörd sətirdən ibarət olan siyahıya aşağıdakı informasiya növləri daxildir: dövlət orqanlarının və bələdiyyələrin fəaliyyəti haqqında hesabatlar; ətraf mühitin vəziyyətinə, ətraf mühitə ziyan vurulmasına dair informasiyalar, (maddə 29.1.14); dövlət orqanlarının və bələdiyyələrin qərar və sərəncamları; dövlət sirri təşkil edən informasiyanın siyahısı; və s.
35. 29.1-ci maddədə sadalanan informasiya növləri, bu işə aidiyyəti olmayan bəzi istisnalar nəzərə alınmaqla, fərdi infromasiya sorğusu ilə tələb oluna bilməz (Maddə 29.2).
36. 34.1-ci maddəyə əsasən, informasiya iki növə bölünür: ümumi istifadə üçün açıq olan və məhdudlaşdırılan informasiyalar. Qanunla əldə olunması məhdudlaşdırılmayan hər hansı informasiyalar açıq informasiyalar sayılır (Maddə 34.2). Məhdudlaşdırılan informasiyalara ya məxfi (dövlət) ya da müxtəlif peşə və kommersiya sirlərini və istintaq və məhkəmə sirrlərini özündə əks etdirən konfidensial inforomasiyalar aid edilir (34.3 və 34.4-cü maddələr). Şəxsi məlumatlar konfidensial və ya açıq ola bilər (Maddə 34.4).
37. 35.1-ci maddəyə əsasən, informasiya sahibi müəyyən informasiyanın əldə olunmasına məhdudiyyət qoymaq yolu ilə onu xidməti istifadə üçün nəzərdə tutulmuş hesab edə bilər. Bu cür məhdudiyyət müəyyən zaman dilimi üçün nəzərdə tutulur və digər informasiyalarla bərabər aşağıdakı informasiya növlərinə şamil edilə bilər: vaxtından əvvəl açıqlanması dövlət siyasətinin formalaşdırılmasına, inkişafına və müvəffəqiyyətlə başa çatdırılmasına mane olan və ya mane ola bilən informasiyalar prosesin başa çatması barədə razılaşma əldə edilənədək (maddə 35.2.3); vaxtından əvvəl açıqlanması dövlət orqanında fikir mübadiləsini, məsləhətləşmə prosesini pozacaq və ya poza biləcək informasiyalar – son qərar qəbul edilənədək (maddər 35.2.5); (maddə 35.2.8); və “ətraf mühit üçün təhlükə yaradacaq və ya yarada biləcək” informasiyalar – bu təhlükəni törədən səbəblər aradan qalxanadək (maddə 35.2.9). İstənilən halda, rəsmi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş informasiyalalara çıxışın məhdudlaşdırılması müddəti beş ildən çox ola bilməz (maddə 40.1).
QANUN
I. ƏRİZƏLƏRİN BİRLƏŞDİRİLMƏSİ
38. Ərizələrin oxşar predmetini nəzərə alaraq, Məhkəmə onlara birgə baxmağı məqsədəuyğun hesab edir.
II. KONVENSİYANIN 10-CU MADDƏSİNİN İDDİA EDİLƏN POZUNTUSU
39. Ərizəçi şikayətində bildirir ki, müvafiq dövlət orqanlarından tələb etdiyi informasiyaların əldə edilməsinə icazə verilməməsi onun Konvensiyanın 10-cu maddəsində nəzərdə tutulmuş ictimai maraq kəsb edən informasiyanı əldə etmək hüququnu pozub. Konvensiyanın 10-cu maddəsində deyilir:
“1. Hər kəs öz fikrini ifadə etmək azadlığı hüququna malikdir. Bu hüquqa öz rəyində qalmaq azadlığı, və dövlət hakimiyyəti orqanları tərəfindən hər hansı maneə olmadan və dövlət sərhədlərindən asılı olmayaraq, məlumat və ideyaları almaq və yaymaq azadlığı daxildir. Bu maddə dövlətlərin radio-yayım, televiziya və kinematoqrafiya müəssisələrinə lisenziya tələbi qoymasına mane olmur.
2. Bu azadlıqların həyata keçirilməsi milli təhlükəsizlik, ərazi bütövlüyü və ya ictimai asayiş maraqları naminə, iğtişaşın və ya cinayətin qarşısını almaq üçün, sağlamlığın və mənəviyyatın qorunması üçün, digər şəxslərin nüfuzu və hüquqlarının müdafiəsi üçün, konfidensial şəkildə əldə edilmiş məlumatların açıqlanmasının qarşısını almaq üçün və ya ədalət mühakiməsinin nüfuz və qərəzsizliyini təmin etmək üçün qanunla nəzərdə tutulmuş və demokratik cəmiyyətdə zəruri olan müəyyən rəsmi tələblərə, şərtlərə, məhdudiyyətlərə və ya sanksiyalara məruz qala bilər.”
A. Qəbuledilənlik
1. Tərəflərin təqdimatları
40. Hökumət şikayətin qismən əsassız olduğunu iddia etsə də, onun qəbuledilməzliyinə dair heç bir etiraz etmədi (aşağıda 54-cü bəndə bax).
41. Ərizəçi bildirdi ki, Konvensiyanın 10-cu maddəsi onun şikayətinə şamil edilə bilər, çünki dövlətin nəzarətində olan informasiyalara çıxış onun ifadə azadlığı hüququnun həyata keçirilməsində mühüm rol oynayır.
2. Məhkəməninin qiymətləndirməsi
42. Hökumət Konvensiyanın 10-cu maddəsinin tətbiqinə etiraz etməsə də, Məhkəmə hesab edir ki, bu məsələni öz təşəbbüsü ilə həll etməlidir.
43. İlkin olaraq, Məhkəmə qeyd edir ki, hazırkı işdə ərizəçi Səhiyyə Nazirliyinə və Nazirlər Kabinetinə ardıcıl iki informasiya sorğusu göndərib. Ərizəçi, birinci sorğuya natamam cavab verildiyi və ikincisinə heç bir cavab verilmədiyi üçün adıçəkilən orqanlardan məhkəmələrə iki ayrı şikayət verib. Məhkəmə qeyd edir ki, müvafiq sorğuların mətnləri eyni olmasa da, ərizəçinin iki müxtəlif dövlət orqanına göndərdiyi hər iki sorğu Qəbələ RLS-in ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı idi və eyni informasiya onun sahibi olan dövlət qurumlarından istənilmişdi. Beləliklə, hər iki sorğu mahiyyətcə eyni informasiya sorğusu idi (yuxarıda 9-10 və 17-ci bəndlərə baxın).
44. Məhkəmə bir daha xatırladır ki, 10-cu maddə fərdə dövlət orqanında olan informasiyalara çıxış hüququ vermir və ya Hökuməti həmin şəxsə məlumat verməyə məcbur etmir. Bu kimi hüquq və ya öhdəlik o zaman yaranır ki, informasiya əldə etmək fərdin ifadə azadlığı hüququnu, xüsusən də “informasiya almaq və yaymaq azadlığını” həyata keçirməsi üçün alət rolunu oynayır və bundan imtina həmin hüquqa müdaxilə sayılır (bax: Magyar Helsinki Bizottság Macarıstana qarşı [GC], № 18030/11, § 156, 8 noyabr 2016-cı il).
45. Bu suala cavab axtararkən Məhkəmə, Magyar Helsinki Bizottság işində (§§ 149-80) təsbit edilmiş prinsipləri rəhbər tutacaq və işi onun xüsusi halları işığında və aşağıdakı meyarları nəzərə alaraq qiymətləndirəcək: (a ) informasiya sorğusunun məqsədi; (b) axtarılan informasiyanın xarakteri; (c) ərizəçinin rolu; və (d) informasiyanın hazır və əlçatan olub-olmaması.
46. İnformasiya sorğusunun məqsədinə və ərizəçinin roluna gəldikdə, Məhkəmə qeyd edir ki, ərizəçi həmin vaxt jurnalist olub və “Azadlıq” qəzetinin redaktoru vəzifəsində çalışıb. Ərizəçi Qəbələ RLS-in ətraf mühitə və əhalinin sağlamlığına təsiri ilə bağlı məsələləri təhlil etmək və insanlara bu barədə məlumat vermək üçün jurnalist kimi sözügedən informasiyalara ehtiyacı olduğunu açıq şəkildə müvafiq dövlət orqanlarına bildirmişdi (yuxarıda 10 və 17-ci paraqraflara baxın). Buna görə də, ərizəçinin rolunu və sözügedən informasiyanın hansı məqsədlə əldə etmək istəməsini nəzərə alan Məhkəmə əmindir ki, sorğulanan informasiya onun jurnalist kimi peşəkar vəzifələrini yerinə yetirməsi üçün alət rolunu oynayıb.
47. Məlumatın xarakterinə gəldikdə, Məhkəmə bir daha qeyd edir ki, əldə edilməsi ilə bağlı sorğulanan informasiya ictimai maraq testinə cavab verməlidir. İctimai maraq dedikdə, ictimaiyyətin legitim marağının yaranmasına təsir edən, onun diqqətini cəlb edən və ya onu əhəmiyyətli dərəcədə narahat edən, xüsusən də vətəndaşların rifahına və ya cəmiyyətin həyatına təsir edən məsələlər nəzərdə tutulur. Bu, həm də ciddi mübahisələrə səbəb ola bilən, mühüm sosial məsələyə aid olan və ya ictimaiyyətin məlumatlandırılmaqda maraqlı olacağı problemi ehtiva edən məsələlərə də aiddir. Bundan əlavə, nələrin ictimai marağın predmetini təşkil edə biləcəyi hər bir işin xüsusiyyətindən asılıdır (bax: Magyar Helsinki Bizottság, yuxarıda göstərilən, § 162, əlavə istinadlarla). Hazırkı işdə Məhkəmə hesab edir ki, sorğu ilə istənilən informasiya öz mahiyyətinə görə açıq şəkildə ümumi ictimai əhəmiyyət kəsb edirdi, çünki həmin informasiya, radiolokasiya stansiyasının yerləşdiyi ərazidəki əhalinin sağlamlığına və rifahına potensial təsiri ilə bağlı idi (yuxarıda 7-8-ci bəndlərə bax). Beləliklə, sorğu ilə istənilən informasiya ictimai maraq doğuran məsələ ilə bağlı idi.
48. Nəhayət, ərizəçi Komissiyanın hesabatının surətini əldə etməyə çalışırdı, hansı ki, həmin sənədin mövcudluğu heç vaxt mübahisələndirilməmiş və Səhiyyə Nazirliyinin 6 avqust 2010-cu il tarixli məktubu ilə həmin sənədin mövcud olması barədə ərizəçiyə məlumat verilmişdi. Buna görə də, Məhkəmə hesab edir ki, sözügedən informasiya, prinsipcə, hazır və əlçatan olub və səlahiyyətli orqanlar üçün həmin informasiyanı tapmaq heç bir praktiki çətinlik yaratmayıb və ya onlar üçün əsassız yükə çevrilməyib.
49. Ümumilikdə, Məhkəmə əmindir ki, ərizəçinin istədiyi hazır və əlçatan olan informasiya ictimai maraq doğuran məsələyə aid idi. Bu informasiyanın əldə edilməsi bir jurnalist kimi ərizəçinin məlumat almaq və yaymaq hüququndan istifadə etməsində mühüm rol oynayırdı.
50. Bu səbəblərə görə, Konvensiyanın 10-cu maddəsi tətbiq edilməlidir.
51. Məhkəmə daha sonra qeyd edir ki, şikayət nə açıq-aşkar əsassızdır, nə də Konvensiyanın 35-ci maddəsində sadalanan hər hansı digər əsaslara görə qəbuledilməzdir. Buna görə də o, qəbuledilən elan olunmalıdır.
B. Mahiyyət
1. Tərəflərin təqdimatları
52. Ərizəçi, Nazirlər Kabinetinin daxili qanunvericilik baxımından (aşağıda 54-cü bəndə bax) “informasiya sahibi” olmadığına dair Hökumətin aarqumentinə etiraz edərək bildirib ki, Səhiyyə Nazirliyi rəsmi şəkildə təsdiq edilmiş hesabatın Nazirlər Kabinetində olduğunu qeyd edib. O əlavə edib ki, üstəlik, Səhiyyə Nazirliyinin özündə də hesabatın surəti olmalı idi. Hətta, Səhiyyə Nazirliyinin cavabının doğru olduğunu hesab etsək belə, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 23.1-ci maddəsinin tələbi ilə Səhiyyə Nazirliyi ona natamam cavab vermək əvəzinə, informasiya sorğusunu Nazirlər Kabinetinə göndərməli idi. Bundan başqa, Nazirlər Kabinetinin onun ikinci sorğusuna tam cavab verməməsi həmin Qanunun 21.3-cü maddəsini pozmuşdu.
53. Ərizəçi iddia etdi ki, hakimiyyət orqanlarının sorğu ilə istədiyi informasiyanı ona verməkdən imtina etməsi üçün heç bir uyğun qanuni əsaslar olmayıb. Komissiyanın hazırladığı hesabatın məzmunu açıqlanması məhdudlaşdırıla bilən informasiyalar kateqoriyasına aid deyildi. “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinə uyğun olaraq, səlahiyyətli orqanlar hesabatın məzmununu öz istəkləri ilə ictimaiyyətə açıqlamadığı halda, informasiya sorğusu əsasında hesabata çıxışı təmin etməli idilər. Ölkədaxili məhkəmələr isə düzgün faktiki və hüquqi qiymət verməyiblər. Xüsusilə, ikinci məhkəmə işində, ölkədaxili məhkəmələr Nazirlər Kabinetinin hərəkətsizliyinə haqq qazandırmaq üçün “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29-cu maddəsinin açıq-aşkar yanlış şərhini veriblər.
54. Hökumət bildirib ki, ölkədaxili məhkəmələrin Səhiyyə Nazirliyinin ərizəçinin sorğusuna məktubla cavab verməklə onun sorğusunun “icra edildiyi” nəticəsinə gəlmələri doğru olub. Hökumət daha sonra qeyd etib ki, Komissiya, Prezident tərəfindən yaradıldığından, sözügedən hesabat yekunda Prezidentə təqdim edilməli idi. Belə olan halda, hazırkı işdə “informasiya sahibi” Nazirlər Kabineti yox, Prezident idi. Hesabatın Komissiya tərəfindən “iyerarxiya sisteminə uyğun olaraq” Nazirlər Kabinetinə təqdim edilməsinə baxmayaraq, sonuncu informasiya sahibi hesab oluna bilməzdi və buna görə də ölkədaxili məhkəmələr ərizəçinin şikayətlərini rədd etməklə düzgün qərar veriblər.
2. Məhkəmənin qiymətləndirilməsi
55. Yuxarıdakı 49-50-ci bəndlərdəki nəticələri nəzərə alaraq və ərizəçinin Komissiyanın hesabatını əldə etmədiyini qeyd edərək Məhkəmə hesab edir ki, ölkədaxili hakimiyyət orqanları ərizəçinin Konvensiyanın 10-cu maddəsinin 1-ci bəndində təsbit olunmuş hüquqlarına müdaxilə ediblər.
56. Məhkəmə bir daha qeyd edir ki, ərizəçinin 10-cu maddənin 1-ci bəndində nəzərdə tutulan hüquqlarına müdaxilə 10-cu maddənin 2-ci bəndinin tələblərinə cavab vermədikdə, Konvensiyanın pozulmasına səbəb olacaq. Buna görə də müdaxilənin “qanunla nəzərdə tutulmuş” olub-olmaması, həmin paraqrafda qeyd olunan legitim məqsədlərdən birini və ya bir neçəsini güdüb-görmədiyi və bu məqsədlərə nail olmaq üçün “demokratik cəmiyyətdə zəruri” olub-olmaması müəyyən edilməlidir.
57. İfadə azadlığına müdaxilənin “qanunla nəzərdə tutulmuş” olub-olmamasının qiymətləndirilməsinə dair ümumi prinsiplər Satakunnan Markkinapörssi Oy və Satamedia Oy Finlandiyaya qarşı ([GC], № 931/13, §§ 142-45, 27 iyun 2017) qərarda əksini tapıb. Bundan başqa, Məhkəmə bir daha bildirir ki, onun daxili qanunvericiliyə riayət olunmasına nəzarət etmək səlahiyyəti məhduddur. Daxili qanunvericiliyin şərhi və tətbiqi ilk növbədə yerli hakimiyyət orqanlarının, xüsusən də məhkəmələrin səlahiyyətindədir, çünki təbii olaraq, yerli hakimiyyət orqanları bu məsələləri həll etməkdə xüsusi üstünlüklərə malikdirlər. Şərh açıq-aşkar əsassız və özbaşına olmdağı müddətcə, Məhkəmənin rolu həmin şərhin nəticələrinin Konvensiyaya uyğun olub-olmadığını yoxlamaqla məhdudlaşır (bax: Radomilja və başqaları Xorvatiyaya qarşı [GC], № 37685/10 və 22768/12, §. 149, 20 mart 2018-ci il, və Demokratiya və Qanunun Aliliyi Mərkəzi Ukraynaya qarşı, № 10090/16, § 108, 26 mart 2020-ci il). Həmçinin, Məhkəmənin müəyyən sahəni tənzimləmək üçün cavabdeh dövlətin qanunverici orqanının seçdiyi metodların məqsədəuyğunluğu barədə fikir bildirmək səlahiyyəti yoxdur. Onun vəzifəsi qəbul edilmiş metodların və onların təsirlərinin Konvensiyaya uyğun olub-olmadığını yoxlamaqdır (bax: Gorzelik və başqaları Polşaya qarşı [GC], № 44158/98, § 67, AİHM 2004 I).
58. Hazırkı işdə müdaxilənin qanuniliyini qiymətləndirən Məhkəmə, müvafiq qanunun mətnini, habelə, onun yerli hakimiyyət orqanları və məhkəmələr tərəfindən tətbiqi və şərh edilməsi üsulunu nəzərə alacaq (bax: mutatis mutandis, Cəfərov və başqaları Azərbaycana qarşı, № 27309/14, § 70, 25 iyul 2019-cu il).
59. Məhkəmə əvvəlcə qeyd edir ki, o, Hökumətin sözügedən informasiyanın Prezidentdən tələb edilməli olduğuna dair arqumentini qəbul edə bilməz (yuxarıda 54-cü bəndə bax), çünki bu arqument, nə ölkədaxili qanuna,nə də praktikaya hər hansı istinadla dəstəklənmir. Həmçinin, ölkədaxili məhkəmələr də bu xarakterdə heç bir nəticə çıxarmayıblar. Səhiyyə Nazirliyinin ərizəçiyə verdiyi cavabın qanuna uyğun olması məsələsinə gəldikdə Məhkəmə qeyd edir ki, həqiqətən də, ərizəçinin iddia etdiyi kimi, onun birinci sorğusuna Səhiyyə Nazirliyinin cavabının “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 23.1-ci maddəsinə uyğun olub-olmaması məsələsini ölkədaxili məhkəmələr adekvat şəkildə həll etməyiblər. Qanun tələb edir ki, əgər informasiya sorğusunun göndərildiyi dövlət orqanı həmin informasiyaya malik deyilsə, həmin sorğunu uyğun “informasiya sahibinə” göndərməlidir (yuxarıda 33-cü bəndə bax). Əgər hətta Nazirliyin hesabata sahib olmadığını güman etsək belə, həmin müddəaya əsasən, Səhiyyə Nazirliyi sorğunu baxılması üçün aidiyyəti orqana göndərməli və bu haqda ərizəçini bilgiləndirməli idi, ancaq hazırki işdə bu, edilməyib.
60. Yuxarıda qeyd olunanlara baxmayaraq, ərizəçinin özü hesabatın surətini almaq üçün Nazirlər Kabinetinə müraciət edib və heç bir cavab almayıb. Bununla əlaqədar, Məhkəmə xüsusilə qeyd edir ki, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 21.3-cü maddəsi əsasən, informasiya verməkdən imtina yazılı və əsaslandırılmış şəkildə, o cümlədən, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun tətbiq oluna bilən müddəalarına istinadən edilməlidir (yuxarıda 32-ci bəndə bax). Beləliklə, Nazirlər Kabinetinin sorğuya cavab verməməsi qanunun tələbini açıq şəkildə pozurdu. Ancaq ölkədaxili məhkəmələr bu məsələyə heç bir münasibət bildirməyiblər.
61. Bundan başqa, Məhkəmə qeyd edir ki, ərizəçinin Nazirlər Kabinetinə qarşı iddiasının rədd edilməsi ilə bağlı ölkədaxili məhkəmələrin əsaslandırmalarında “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinə istinadən olunub. Həmin müddəaya əsasən bildirilib ki, “informasiya sahibinin xüsusi məqsəd üçün yaradılmış komissiyaların hesabatlarını açıqlamaq öhdəliyini yoxdur” (yuxarıda 22-ci bəndə bax). Beləliklə, ölkədaxili məhkəmələr müəyyən ediblər ki, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsi ərizəçiyə hesabatın verilməsindən imtina üçün yeganə maddi hüquqi əsas təşkil edir. Aşağıda göstərilən səbəblərə görə, Məhkəmə – hazırkı işin şərtlərini nəzərə almaqla – ərizəçinin, ölkədaxili məhkəmələrin daxili qanunvericiliyi açıq-aşkar əsassız şərh və tətbiq etməsi ilə bağlı arqumentləriylə razılaşmaya bilmir.
62. Məhkəmə xüsusilə qeyd edir ki, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinin mətnini nəzərə aldıqda və eləcə də, 29.1-ci maddəni həmin Qanunun 3.0.8-ci maddəsi ilə birlikdə götürdükdə məlum olur ki, həmin maddə, açıq-aşkar yalnız informasiya sahiblərinin öz istəkləri ilə ictimaiyyətə açıqlamaları tələb olunan informasiya növlərinə aid idi. Həmin maddənin fərdi informasiya sorğularına aiddiyatı yox idi. Başqa sözlə, həmin maddə ictimaiyyət nümayəndələrinin dövlətin nəzarətində olan informasiyalara çıxışını məhdudlaşdırmırdı. Əksinə, informasiya sahiblərindən tez-tez axtarılan müəyyən növ informasiyaları ictimaiyyətə açıqlamağı tələb etməklə, bu cür bilgilərə çıxışı asanlaşdırırdı. “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun müvafiq müddəalarının mətnin mənasında belə görünür ki, 29.1-ci maddədə xüsusi olaraq sadalanan növlərə aid olmayan informasiyaların əldə edilməsi fərdi qaydada verilən informasiya sorğusu yolu ilə əldə oluna bilər (bax, o cümlədən yuxarıda 26-cı bənddə 3.0.6 və 3.0.7-ci maddələr, yuxarıda 28-ci bənddə 10-cu maddə və yuxarıda 35-ci bənddə 29.2-cu maddə). Eləcə də, sorğu verilən informasiyanın əldə edilməsi qanuni olaraq məhdudlaşdırılmadıqda və ya informasiyaya çıxışın təmin edilməsindən imtina üçün digər xüsusi müəyyən edilmiş əsaslar olmadıqda, informasiya sahiblərindən sorğu verən şəxslərə belə çıxışı təmin etmələri tələb olunur (bax, digər məsələlərlə yanaşı, 10, 20-ci maddələr və yuxarıda müvafiq olaraq 28, 30 və 31-ci bəndlərdə 21).
63. Hazırkı işdə ərizəçinin tələb etdiyi hesabat “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinə əsasən dövlət orqanları tərəfindən öz istəkləri ilə ictimaiyyətə açıqlanmamışdı. Üstəlik, hesabatın həmin maddəyə uyğun olaraq dövlət orqanları tərəfindən açıqlanması tələb olunan infromasiya növlərinə aid olub-olmaması heç vaxt müəyyən edilməmişdi, ancaq ölkədaxili məhkəmələr faktiki olaraq, hazırkı iş üzrə açıq şəkildə bunun belə olmadığı ilə bağlı qərar qəbul ediblər.
64. Beləliklə, belə nəticəyə gəlmək olar ki, ölkədaxili məhkəmələr “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun 29.1-ci maddəsinə əsaslanaraq, həmin maddənin tətbiq dairəsinə və dəqiq mənasına toxunmadan, onun ərizəçinin sorğu ilə əldə etmək istədiyi informasiyanın ərizəçiyə verilməsindən imtina edilməsi üçün uyğun gələn və tətbiqediləbilən maddi hüquqi əsas təşkil edə biləcəyini müəyyən edə bilməyiblər. Bundan əlavə, ərizəçinin iddiasının mahiyyəti, dövlət orqanlarının öz istəkləri ilə hesabatın məzmununu açıqlamaması ilə yox, informasiya üçün verilən fərdi sorğularla bağlı tətbiq edilən qanunun tələblərinin pozulması ilə bağlı idi. Bununla belə, ölkədaxili məhkəmələr onların qarşısına qoyulan məsələləri faktiki olaraq mövcud vəziyyətə aid olan və tətbiq oluna bilən hüquqi müddəaların tələbləri işığında qiymətləndirə bilməyiblər (müqayisə edin Yuriy Çumak Ukraynaya qarşı, № 23897/10, § 45 , 18 mart 2021-ci il, və mutatis mutandis, Axverdiyev Azərbaycana qarşı, № 76254/11, § 97, 29 yanvar 2015-ci il). Xüsusilə, onlar informasiya sahibinin informasiya sorğusuna yazılı cavabla bağlı prosessual tələblərə tabe olmamasını, habelə, informasiya əldə etməkdən imtina üçün hər hansı məqbul əsasların mövcudluğunu, məsələn, tələb olunan informasiyanın əldə edilməsi ilə bağlı qanuni məhdudiyyətin olub-olmamasını lazımi qaydada qiymətləndirə bilməyiblər.
65. Ümumilikdə, Məhkəmə hesab edir ki, sözügedən iki dövlət orqanından hər hansı birinin sorğu ilə istənilən informasiyanı verməkdən imtina etməsinin daxili qanunvericiliyin prosessual tələblərinə uyğun olduğu sübut olunmayıb. Nə yerli hakimiyyət orqanları, nə məhkəmələr, nə də Hökumət tərəfindən belə imtina üçün heç bir müvafiq maddi hüquqi əsas irəli sürülməyib. Ölkədaxili məhkəmələr “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanunun tətbiq edilməli olan müddəalarını nəzərə almadan ərizəçinin hər iki orqana qarşı iddialarını rədd ediblər. Üstəlik, Nazirlər Kabinetinə qarşı iddiaya gəldikdə, onlar, daxili qanunvericiliyi açıq-aşkar əsassız şəkildə şərh və tətbiq etməklə iddianı rədd ediblər.
66. Məhkəmənin bu işdə ərizəçinin hüquqlarına müdaxilənin “qanunla nəzərdə tutulmadığı” qənaətinə gəlməsi üçün yuxarıdakı mülahizələr yetərlidir. Belə nəticəyə gəldikdən sonra Məhkəmənin 10-cu maddənin 2-ci bəndinin digər tələblərinə (qanuni məqsəd və müdaxilənin zəruriliyi) əməl edildiyini yoxlamağa lüzum yoxdur.
67. Beləliklə, Konvensiyanın 10-cu maddəsinin pozuntusu baş verib.
III. KONVENSİYANIN 6-CI MADDƏSİNİN İDDİA EDİLƏN POZUNTUSU
68. Ərizəçi Konvensiyanın 6-cı maddəsinə əsasən şikayət edərək bildirib ki, hər iki məhkəmə prosesində ölkədaxili məhkəmələr qərarlarını adekvat şəkildə əsaslandırmayıblar, çünki, məhkəmələr onun arqumentlərini daxili qanunvericilik baxımından düzgün qiymətləndirə bilməyiblər.
69. Məhkəmə hesab edir ki, hazırkı işdə Konvensiyanın 10-cu maddəsi üzrə yuxarıda gəldiyi nəticəni (yuxarıda 65-67-ci bəndlərə baxın) və tərəflərin arqumentlərini nəzərə alaraq, bu şikayətin qəbuledilənliyi və mahiyyəti ilə bağlı ayrıca qərar çıxarmağa ehtiyac yoxdur. (Valentin Câmpeanu (Hüquq Resursları Mərkəzi tərəf kimi) Rumıniyaya qarşı [GC] iş ilə müqayisə edin, № 47848/08, § 156, AİHM 2014).
IV. KONVENSİYANIN 41-Cİ MADDƏSİNİN TƏTBİQİ
70. Konvensiyanın 41-ci maddəsində deyilir:
“Əgər Məhkəmə Konvensiyanın və ona dair Protokolların müddəalarının pozulduğunu, lakin Razılığa gələn Yüksək Tərəfin daxili hüququnun yalnız bu pozuntunun nəticələrinin qismən aradan qaldırılmasına imkan verdiyini müəyyən edirsə, Məhkəmə zəruri halda, zərərçəkən tərəfə əvəzin ədalətli ödənilməsini təyin edir.”
A. Zərər
71. Ərizəçi mənəvi ziyana görə 7,000 avro (EUR) tələb edib.
72. Hökumət ərizəçinin iddiasının həddən artıq olduğunu bildirib.
73. Oxşar işlərdə tətbiq edilən yanaşma ilə bağlı (xüsusilə bax, Társaság a Szabadságjogokért Macarıstana qarşı, № 37374/05, § 41, 14 aprel 2009-cu il; Demokratiya və Qanunun Aliliyi Mərkəzi, yuxarıda paraqrafda 124 adı çəkilən, və Yuri Çumak, yuxarıda adı çəkilən, § 55) Məhkəmə hesab edir ki, hazırki işdə pozuntunun aşkar edilməsi – işin konkret şərtləri nəzərə alınmaqla – ərizəçiyə dəymiş ola biləcək hər hansı mənəvi zərər üçün kifayət qədər ədalətli kompensasiyadır və buna görə də bu başlıq altında heç bir ödəniş təyin etmir.
B. Xərclər və məsrəflər
74. Ərizəçi ölkədaxili məhkəmələrə və Məhkəməyə çəkilən xərc və məsrəflərə görə 6,552 Avro tələb etdi. Bu iddiasını təsdiqləmək üçün o, öz nümayəndələri ilə hüquqi xidmətlər üçün bağlanmış iki müqavilənin surətini təqdim edib. O, həmçinin Məhkəmədən xahiş etdi ki, xərclər və məsrəflərlə bağlı veriləcək hər hansı ödəniş birbaşa onun nümayəndələrindən birinə, cənab R.Hacılıya edilsin.
75. Hökumət bildirib ki, iddiada göstərilən xərc həddindən artıq və əsassızdır. Hökümət qeyd edib ki, bu başlıq altında 1500 Azərbaycan manatı məbləğində ödəniş məqsədəuyğun olardı.
76. Məhkəmənin presedent hüququna görə, ərizəçi, xərclərin yalnız həqiqi və zəruri şəkildə çəkildiyi və miqdar baxımından ağlabatan olduğu göstərildiyi təqdirdə onu almaq hüququna malikdir. Hazırkı işdə, Məhkəmənin əlində olan sənədləri və yuxarıda göstərilən meyarları nəzərə alaraq, bütün başlıqlar altında – ərizəçidən tutula biləcək hər hansı vergi daxil olmaqla – xərc kimi 1500 avroluq məbləğin təyin edilməsini ağlabatan hesab edir.
C. Faiz dərəcəsi
77. Məhkəmə faiz dərəcəsinin Avropa Mərkəzi Bankının faiz dərəcəsinə uyğun olaraq hesablanmasını və bura üç faiz əlavə edilməsini münasib hesab edir.
BU SƏBƏBLƏRƏ GÖRƏ MƏHKƏMƏ YEKDİLLİKLƏ,
1. Ərizələri birləşdirmək qərarı alır;
2. Konvensiyanın 10-cu maddəsinə uyğun olaraq şikayəti qəbuledilən elan hesab edir;
3. Konvensiyanın 10-cu maddəsinin pozulduğu qərarı alır;
4. Konvensiyanın 6-cı maddəsi aaltında şikayətin qəbuledilənliyi və mahiyyətini yoxlamağa ehtiyac olmadığı qərarına gəlir;
5. Qərara alır ki, pozuntunun müəyyən edilməsinin özlüyündə ərizəçiyə dəymiş olan mənəvi zərər üçün kifayət qədər ədalətli kompensasiyadır;
6. Qərara alır ki,
(a) Cavabdeh Dövlət Konvensiyanın 42-ci maddəsinin 2-ci bəndinə uyğun olaraq qərarın qüvvəyə minməsindən sonra üç ay ərzində 1,500 avronu – ərizəçidən tutula biləcək hər hansı vergi daxil olmaqla – ərizəçinin nümayəndəsi olan cənab R.Hacılının bank hesabına köçürtməlidir:
(b) yuxarıda qeyd edilən üç ayın keçməsindən sonra ödəmənin həyata keçirilməsinə qədər gecikdirilən müddət üçün yuxarıda göstərilən məbləğdən Avropa Mərkəzi Bankının faiz dərəcəsinə uyğun olaraq faizlər ödənilməli və buna üç faiz də əlavə edilməlidir;
7. Ərizənin digər tələblərini yekdilliklə rədd edir.
Qərar Məhkəmənin Prosedur Qaydalarının 77-ci Qaydasının 2 və 3-cü bəndlərinə uyğun olaraq 2021-ci il 9 dekabr tarixində ingilis dilində və yazılı şəkildə tərtib edilib.
Victor Soloveytchik Síofra O’Leary
İclas katibi Prezident