YENİ © tərcümə – aihmaz.org – yüklə_Məmmədov və başqaları Azərbaycana qarşı
BEŞİNCİ BÖLMƏ
MƏMMƏDOV VƏ BAŞQALARI AZƏRBAYCANA QARŞI
(Ərizə № 52158/13 və 2 digər ərizə – əlavədəki siyahıda gör)
QƏRAR
STRASBURQ
4 iyun 2020
Bu qərar qətidir. Qərara redaktə xarakterli dəyişikliklər edilə bilər.
Məmmədov və digərləri Azərbaycana qarşı işində,
Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin (Beşinci Şöbə) Palatası aşağıdakı heyətdən ibarət tərkibdə:
Gabriele Kucsko-Stadlmayer, Sədr,
Mārtiņš Mits,
Lәtif Hüseynov, hakimlər,
və Liv Tigerstedt, İclasın Katibi,
11 fevral 2020-ci ildə xüsusi müşavirə keçirilərək,
Həmin tarixdə qəbul edilmiş müvafiq qərarı verir:
PROSEDUR
1. Bu məhkəmə işi əlavədəki cədvəldə göstərilmiş tarixlərdə İnsan Hüquqları və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasının (“Konvensiya”) 34-cü maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasına qarşı verilmiş ərizələr əsasında başlanılıb.
2. Ərizəçilər Məhkəmə qarşısında müxtəlif hüquqşunaslar tərəfindən təmsil olunub (Əlavə edilmiş cədvələ bax).
3. Azərbaycan Hökuməti (Hökumət) ərizələrlə bağlı bilgiləndirilib.
FAKTLAR
4. Ərizəçilərin siyahısı və həmin ərizələrlə bağlı müvafiq məlumatlar əlavə edilmiş cədvəldə ifadə edilib.
5. Ərizəçilər Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndinə əsaslanaraq, məhkəməyə qədər həbs müddətlərinin yol verilən həddən artıq olmasından şikayət ediblər. Ərizə №52158/13-də ərizəçi həmçinin Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 4-cü bəndinə əsasən şikayət edib.
QANUNVERİCİLİK
I. ƏRİZƏLƏRİN BİRLƏŞDİRİLMƏSİ
6. Ərizələrin oxşar məzmununu nəzərə alan Məkəmə, onları bir qərar çərçivəsində araşdırmağı məqsədəuyğun hesab edib.
II. KONVENSİYANIN 5-Cİ MADDƏSİNİN 3-CÜ BƏNDİNİN POZUNTUSU İDDİASI
7. Ərizəçilər məhkəməyə qədər həbs müddətinin həddən artıq uzun olmasından şikayət ediblər. Konvensiyanın müvafiq 5-ci maddəsinin 3-cü bəndi aşağıdakı kimidir:
“3. Bu maddənin 1-ci bəndinin «c» yarımbəndinə müvafiq olaraq tutulmuş və ya həbsə alınmış hər kəs … ağlabatan müddət ərzində məhkəmə araşdırması və ya məhkəməyə qədər azad edilmək hüququna malikdir. Azad edilmək məhkəməyə gəlmə təminatlarının təqdim edilməsi ilə şərtləndirilə bilər..”
8. Məhkəmə qeyd edir ki, Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndi ilə təminat altına alınan ağlabatan müddət ərzində mühakimə olunmaq və ya məhkəməyə qədər həbs edilmədən mühakimə olunmaq hüququnun əsas prinsipləri onun bir sıra əvvəlki qərarlarında aydın ifadə edilib (bax, Kudła v. Polşaya qarşı [GC], № 30210/96, § 110, AİHM 2000 XI, və McKay Birləşmiş Krallığa qarşı [GC], № 543/03, §§ 41-44, AİHM 2006 X, digər tövsiyələrlə birlikdə).
9. Fərhad Əliyev Azərbaycana qarşı (№ 37138/06, 9 noyabr 2010), Isayeva Azərbaycana qarşı (№ 36229/11, 25 iyun 2015) və Zayidov Azərbaycana qarşı (№ 11948/08, 20 fevral 2014) kimi aparıcı işlərdə daha əvvəl Məhkəmə hazırkı işlərin bənzəri olan durumlarla bağlı pozuntulara yol verildiyini aşkar edib.
10. Məhkəmə təqdim olunmuş bütün materialları incələdikdən sonra bu şikayətlərin qəbuledilənliyi və mahiyyəti barədə fərqli bir nəticəyə gəlməyə inandıracaq heç bir fakt və ya dəlil müəyyən etmədi. Bu mövzu ilə bağlı presednet hüququnu da diqqətə olan Məhkəmə hesab edir ki, mövcud işlərdə ərizəçilərin məhkəməyə qədər həbs müddəti hədindən artıq olub.
11. Buna görə, Məhkəmə şikayətləri qəbuledilən elan edir və Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndinin pozuntusuna yol verildiyini açıqlayır.
III. KONVENSİYANIN 5-Cİ MADDƏSİNİN 4-CÜ BƏNDİNİN POZUNTUSU İDDİASI
12. Ərizə №52158/13 üzrə Ərizəçi, həmçinin, yerli məhkəmələrin Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 4-cü bəndinə zidd olaraq, onun azadlığa buraxılmasını dəstəkləyən konkret arqumentləri nəzərə almamasından şikayət edib, həmin maddənin mətni aşağıdakı kimidir:
“…Tutulma və ya həbsə alma nəticəsində azadlıqdan məhrum edilmiş hər kəs onun həbsə alınmasının qanuniliyinə məhkəmə tərəfindən təxirə salınmadan baxılması hüququna və əgər onun həbsi məhkəmə tərəfindən qanunsuz hesab edilibsə, azad edilmək hüququna malikdir”.
13. Məhkəmə qeyd edir ki, 52158/13 nömrəli ərizəçinin bu şikayətləri Konvensiyanın 35-ci maddəsinin 3-cü bəndində nəzərdə tutulan mənada açıq-aydın əsassız deyil. O daha sonra qeyd edir ki, şikayətlər hər hansı başqa səbəblərə görə qəbul olunmayan sayıla bilməz. Buna görə də onlar qəbul olunan elan edilməlidir
14. Bu işdə ərizəçinin iddiaları Əliyev Azərbaycana qarşı işindəki ərizəçinin iddialarının bənzəridir (№ 68762/14 və 71200/14, §§ 167-169, 20 sentyabr 2018).
15. Hazırkı işin hallarını və bu hallarla Əliyev Azərbaycana qarşı (yuxarıda göstərilən) işinin bütün uyğun və vacib xüsusatları arasındakı aydın bənzərliyi də nəzərə alan Məhkəmə, onu həmin qərarda gəlinən nəticədən fərqli nəticələrə gəlməyə məcbur edəcək heç bir hal müəyyən etmədi.
16. Buna görə, 52158/13 nömrəli işdə ərizəçinin həbsinin qanuniliyi Avropa Konvemsiyasının 5-ci maddəsinin 4-cü bəndinə uyğun olaraq araşdırılmayıb,
IV. KONVENSİYANIN 41-Cİ MADDƏSİNİN TƏTBİQİ
17. Konvensiyanın 41-ci maddəsinə əsasən:
“Əgər Məhkəmə Konvensiyanın və ona dair Protokolların müddəalarının pozulduğunu, lakin Razılığa gələn Yüksək Tərəfin daxili hüququnun yalnız bu pozuntunun nəticələrinin qismən aradan qaldırılmasına imkan verdiyini müəyyən edirsə, Məhkəmə zəruri halda, zərərçəkən tərəfə əvəzin ədalətli ödənilməsini təyin edir.”
18. Məhkəmə, əlində olan sənədlərə və məhkəmənin presedent hüququna (bax, xüsusən, yuxarıda qeyd olunan Fərhad Əliyev işi, Zayidov işi və Novruz İsmayılov Azərbaycana qarşı işi, №16794/05, 20 fevral 2014-cü il) söykənərək, əlavə edilmiş cədvəldə göstərilən məbləğlərin ərizəçilərə ödənilməsini məqsədəuyğun hesab edir.
19. Məhkəmə, icranın gecikdirilməsinə görə faizin Avropa Mərkəzi Bankındakı kredit faizinin yuxarı həddinə əsaslanmasını və onun üzərinə daha üç faizin əlavə edilməsinə qərar verir.
BU SƏBƏBLƏRƏ GÖRƏ MƏHKƏMƏ YEKDİLLİKLƏ,
1. Qərar verir ki, ərizələr birləşdirilsin;
2. Qərar verir ki, ərizələr qəbuledilən hesab edilsin;
3. Müəyyən etdi ki, məhkəməyə qədər həbs müddətinin həddən artıq uzun olması ilə bağlı Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndinin pozuntusu aşkar edildi;
4. Müəyyən etdi ki, №52158/13 nömrəli işdə ərizəçiyə münasibətdə Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 4-cü bəndinin pozuntusuna yol verilib;
5. Qərar verdi ki,
(a) cavabdeh Dövlət 3 ay ərzində əlavədəki cədvəldə göstərilən məbləğdə vəsaitin, ödəmə edilərkən mövcud olan məzənnəyə uyğun olaraq yerli valyuta ilə ərizəçilərə ödənilməsini həyata keçirməlidir;
(b) Yuxarıda qeyd edilən üç aylıq müddətin keçməsindən sonra ödəmənin həyata keçirilməsinə qədər gecikdirilən müddət üçün qeyd edilən məbləğlərə Avropa Mərkəzi Bankının faiz dərəcəsinə uyğun olaraq faizlər ödənilməli və buna üç faiz də əlavə edilməlidir;
Qərar ingilis dilində tərtib olunub və Məhkəm Reqlamentinin 77-ci Qaydasının 2 və 3-cü bəndlərinə uyğun olaraq 4 iyun 2020-ci il tarixdə yazılı şəkildə açıqlanıb.
Liv Tigerstedt, İclasın katibi
Gabriele Kucsko-Stadlmayer, Sədr
ƏLAVƏ
Konvensiyanın 5-ci maddəsinin 3-cü bəndinə əsasən şikayət edən ərizəçilərin siyahısı
(məhkəməyə qədər həbsin müddətinin həddindən artıq uzun olması)
| No. | Ərizə №
Daxil olma tarixi |
Ərizəçilərin adı
Doğum tarixləri
|
Təmsilçilərin adı və yeri | Həbsin müddəti | Həbsin uzunluğu | Digər şikayətlər | Mənəvi ziyana görə, təzminatın məbləği (avro ilə)
|
Xərc və məsrəflərə görə məbləğ (avro ilə)
|
| 1. | 52158/13
04/11/2013 |
Qurban Cəlal oğlu Məmmədov
02/04/1959 |
Məmmədov Qoşqar Qurban oğlu
Şeffild |
04/06/2013
– 13/12/2013 |
6 ay 10 gün
|
Maddə 5 (4) | 3,000 | – |
| 2. | 53015/14
17/07/2014 |
Vaqif Rəsul oğlu Musayev
01/05/1951 |
Isayev Samir Nadir oğlu
Bakı |
08/11/2013
– 14/06/2014 |
7 ay 7 gün | 3,000 | 500 | |
| 3. | 62872/16
15/10/2016 |
Zakir Tapdıq oğlu Mustafayev
12/01/1977 |
Imanov Yalçın Cəmil oğlu
Sumqayıt |
28/03/2016
– 25/01/2017 |
9 ay 29 gün
|
3,000 | 500 |